FLORIJN

Enige tijd terug kreeg ik van een collega alles wat nodig is om een muntenverzameling te beginnen. Nou ja, met uitzondering van de munten dan, maar die heb ik zelf. Ik heb nu vouwhoesjes met venstertjes in vijf formaten, voor elk formaat munt een, insteekhoesjes waar de vouwhoesjes in kunnen en een map waar de insteekhoesjes dan weer in kunnen. Collega wist dat ik munten verzamelde, of verzamelen... daar is welbeschouwd geen sprake van. Het is meer dat ik munten bewaar van de landen waar ik ben geweest, en zo nu en dan krijg ik van anderen een exotisch muntje toegestopt. Het is een regenachtige zondag, een prima dag om muntjes te wassen, te drogen, te ordenen en weg te bergen.  

In mijn jeugd heb ik postzegels verzameld, niet echt fanatiek, maar toch had ik uiteindelijk meerdere albums vol met soms best mooie en bijzondere postzegels. Ik ben zelfs een keer naar een munten- en postzegelmarktje geweest in Vianen, waar ik mijn oog liet vallen op een setje hele grote postzegels met kleurige vogels er op. De postzegels waren waarschijnlijk zo goed als waardeloos, maar dat maakte mij niet uit, het ging mij om het plaatje. Dat niet alle karteltjes 100% intact waren interesseerde me niet. En als de prijs niet dichtbij het waardeloze aan zat kon ik ze sowieso niet kopen.

In mijn postzegelmappen was alles netjes op land gesorteerd. Bij sommige landen vroeg ik me af waar ze überhaupt lagen. Exotische landen als het zuiver fonetisch Nederlands uitgesproken United States en United Kingdom bijvoorbeeld. Maf, ik had nog nooit van die landen gehoord terwijl er toch heel veel postzegels vandaan kwamen.

Postzegels zijn op zichzelf, net als munten, niet bijster interessant. Het interessante voor verzamelaars is wanneer ze zeldzaam zijn en dus waardevol. Ik vond postzegels vooral leuk als er dinosaurussen of vogels op waren afgebeeld.
Munten vind ik vooral interessant als ze verhalen vertellen. Verhalen over landen die niet meer bestaan en over leiders die niet meer bestaan of inmiddels persona non grata zijn. Zo vond ik tot mijn verbazing tussen mijn muntjes een peseta met El Caudillo Franco er op. Het lijkt me sterk dat dat indertijd - en dan bedoel ik: voor de invoering van de euro en na de invoering van de democratie - een wettig betaalmiddel is in Spanje.

Munten met munteenheden die niet meer bestaan zijn ook leuk. De Eurozone heeft zich inmiddels tot ver voorbij de dingflofbips-landen uitgebreid, en overal is - net als in Nederland - die eenheidsworstige euro ingevoerd. Inmiddels wil de PVV samen met een op de drie Nederlanders toch liever de gulden weer terug. Want met de gulden had je nooit crisis, zo maakt de populist het gepeupel wijs. Nou, ik kan me nog herinneren, ergens in de jaren '30, de tijd van die keiharde gulden, toen was er ook iets met crisis en zo. Ach, mensen vergeten zo snel. Zeker als het ze uitkomt.

De niet meer te gebruiken voorgangers van de euro zijn voer voor verzamelaars. Ik heb nog Portugese escudos, Franse en Belgische francs, Duitse marken en natuurlijk Oud-Hollandsche guldens, waaronder echte zilveren Wilhelmina's. Ook al die van land tot land verschillende euro's zijn voer voor verzamelaars. Ik heb van de meeste landen de euro-reeks compleet. Cyprus en Slovenië bijvoorbeeld, dat vervult je dan op de een of andere manier toch met trots. Van Vaticaanstad heb ik niets; dat is voor de echte euro-diehards.

Wat ik echt leuk vind zijn de munten uit de tijd van het reëel bestaand socialisme. Roebels uit de CCCP, koruna's uit Tsjechoslowakije en ouderwetse Hongaarse forinten uit die goede oude tijd. Ook leuk is het dat het verdwijnen van de apartheid in Zuid-Afrika terug te zien is in de rand. Vanaf 1994 staat er niet meer alleen Suid Afrika en South Africa op de rand, maar je hebt ook munten met Afrika Borwa, Africa Dzonga en hoe Zuid-Afrika in al die zwarte meerderheidstalen ook mag heten. Ook is het wapen om de een of andere reden veranderd sinds 1999, in tegenstelling tot de beessies en plantsjies die door wat ze zijn van elke schijn van medeplichtigheid aan de apartheid zijn gevrijwaard en dan ook vrolijk op de munten mogen blijven prijken. Ook Mozambique heeft een opvallende munt, waarop het land zich profileert als opkomende economische macht met imposante hoogspanninsgmasten. Wat toch enigszins detoneert met het wapen van het land: een kalashnikov, een schoffel en een boek.

Het is een welbestede middag geweest die mijn muntjes en ik gezamenlijk hebben doorgebracht. Zo veel muntjes heb ik niet, twee zondagmiddagse uren aan vertier. Het is duidelijk tijd voor nieuwe. Wat zou het toch mooi zijn als die euro inderdaad werd vervangen door allemaal volstrekt nieuwe nationale munten. Dag eurozone, niets persoonlijks hoor, maar voor de muntverzamelaar vaart er wel bij. De conclusie is dan ook gerechtvaardigd dat een op de drie Nederlanders munten verzamelt.

SPA

Dit was de week waarin de enorme omvang van het wetenschappelijke bedrog van Diederik Stapel bekend werd. Aan het einde van zijn carrière als sociaal psycholoog nam hij niet eens meer de moeite om überhaupt nog een onderzoeksvragenlijst door iemand anders dan hemzelf te laten invullen. In de verklaringen viel te lezen dat Stapel dacht dat hij de wijsheid en de wetenschap in pacht had, als zodanig de uitkomsten van elk onderzoek dan ook vooraf al wist en dat alleen nog maar even een wetenschappelijk sausje te geven door het te doen voorkomen alsof er werkelijk mensen waren bevraagd. Een interessant gegeven. Want zeg nu zelf, wie heeft er nu echt last van dat sociaal psychologisch onderzoek niet door de wetenschappelijke beugel kan? Terwijl het wel klopt, laat dat maar aan Diederik over.

Dit was ook de week waarin een Japanse staatssecretaris voor de camera's een glaasje gefilterd water uit de krochten van de kerncentrale van Fukushima dronk om te bewijzen dat het veilig was. Hij vond het zelf knap eng, niet zo gek, want het water was ongetwijfeld niet helemaal vrij van radioactiviteit en ander ongemak. In ieder geval werd pontificaal het beeld neergezet dat het weer veilig is in de buurt van Fukushima.

Als mensen dit soort fratsen uithalen om te bewijzen dat iets veilig is dan kun je er donder op zeggen dat dat juist niet het geval is. In het fantastische Een kleine geschiedenis van bijna alles beschrijft Bill Bryson een demonstratie van uitvinder Thomas Midgley aan de pers, ergens in de jaren '20, om aan te tonen dat tetraëthyllood - zijn uitvinding, onder meer gebruikt als toevoeging aan benzine om automotoren lekker soepel te laten draaien - helemaal niet giftig is. Hij inhaleert het spulletje en laat het rustig over zijn handen lopen. Terwijl in de fabriek waar het spul gemaakt en verwerkt wordt mensen gek en ziek worden en bij bosjes overlijden. Maar de pers wist het nu zeker: dat men werkte met tetraëthyllood was niet de verklaring voor al dit menselijk leed. Tot 2001 hield Ethyl Corporation vol dat onderzoek aantoonde dat loodhoudende benzine geen gevaar voor de gezondheid of het milieu vormt. Saillant detail: Midgley was ook de uitvinder van mijn favoriete broeikasgas, cfk.

Wetenschap staat niet los van de maatschappij. Toen Stalin vond dat de evolutietheorie niet goed paste bij een communistische maatschappij omdat mensen dan niet snel genoeg tot ware socialistische burgers konden... ehm... evolueren werden de evolutionisten naar de goelag gestuurd en vervangen door lamarckisten. In de zeventiger en tachtiger jaren werd er in Nederland onderzoek gedaan naar pedoseksualiteit alsof het een doodnormaal onderwerp was. Sterker: het werd geregeld uitgevoerd door pederasten zelf.

Tijden waarin populisme hoogtij viert zijn niet goed voor de wetenschap. De wetenschap is verdacht. In opdracht van de Kamer of de Regering geschreven rapporten worden al voor de behandeling door de plee gespoeld omdat er niets in staat wat men in een klank en een kreet door een ruimte heen kan kwaken. De rapporten zijn doorwrocht, afgewogen en genuanceerd en daar heeft populistisch Nederland een broertje dood aan.

Wetenschap staat niet los van de maatschappij maar zeker ook niet van de opdrachtgever. Als Greenpeace onderzoek laat doen naar olievervuiling door boorplatforms in de Noordzee dan komt er een ander rapport uit dan wanneer Shell dat onderzoek uitvoert. Uit onderzoek van Spa naar hergebruik van hun flesjes blauw werd uiteraard geconstateerd dat dat niet minder dan levensbedreigend is vanwege de coccen die in het water achterblijven. In het belang van uw eigen veiligheid en onze portemonnee, koopt voor €2,20 keer op keer een half litertje fris getapt Spa blauw in een nieuw wegwerpflesje! Overigens, als VluchtelingenWerk cijfers over bijvoorbeeld de integratie van vluchtelingen naar buiten brengt, dan is dat minimaal verdacht.

Om nog even terug te komen op Diederik Stapel: ik ben er van overtuigd dat zijn wetenschappelijke fraude deel uitmaakt van een fantastisch plan, een fantastisch onderzoek op een enorme schaal, namelijk die van de ganse wetenschappelijk wereld. Want waar is Stapel mee bezig? Een grootschalig sociaal psychologisch onderzoek naar de invloed van wetenschappelijke megafraude op die wetenschappelijke wereld. Sociale psychologie is volgens Wikipedia studie naar hoe (menselijke) gedachten, gevoelens en gedragingen worden beïnvloed door werkelijke of ingebeelde anderen. Dit is het perfecte onderwerp voor Stapels wetenschappelijke magnum opus. Als Stapel dit keer de vragenlijsten niet - macht der gewoonte - zelf invult wordt dit de wetenschappelijk wederopstanding van de eeuw.