maandag 22 februari 2010

BLOKKADE

Onlangs heeft een Duits gezin asiel aangevraagd en gekregen in de Verenigde Staten. De reden hiervoor was dat de ouders in Duitsland hun kinderen geen thuisles mochten geven. Ik ben niet echt overtuigd van de kwaliteit van het Nederlandse basisonderwijs -van het Duitse op de een of andere manier iets meer - maar het lijkt mij niet goed voor kinderen om van hun ouders les te krijgen. Ongeacht de kwaliteit van de docenten heeft het volgen van regulier onderwijs minstens twee voordelen. Ten eerste kom je in aanraking met veel verschillende docenten met verschillende interesses en inzichten. Ten tweede kom je in aanraking met veel verschillende kinderen, met allemaal hun eigen nukken en eigenaardigheden. Dit lijkt mij een must, omdat je in het echte leven ook geen vrijheid hebt van keuze in met wie je omgaat en ook moet kunnen dealen met maffe types.

Ik moest bij het lezen van dat bericht denken aan een vrouw die ook niets moest hebben van regulier onderwijs. Ook zij wilde het liefst thuisles geven aan haar kinderen. Ik geloof niet dat het haar uiteindelijk gelukt is om vrijstelling te krijgen om dit te verwezenlijken. Het lijkt me trouwens praktisch onuitvoerbaar als je alleenstaande moeder bent. Of je moet iets regelen met een aantal gelijkgestemden, wat inderdaad schijnt te gebeuren.

Zij is in de DDR opgegroeid en heeft een behoorlijke tik van de molen gekregen. Ze kwam uit een artistieke familie en ze leefden zo ver de DDR in dat ze geen westerse radio of tv konden ontvangen. Ze vertelde me eens dat ze geen Sinterklaas viert en haar kinderen - die nog heel jong zijn - ook direct heeft laten weten dat Sinterklaas niet bestaat. Dat het een verzinsel is. De reden hiervoor was dat ze in de DDR zozeer in socialistische leugens heeft geleefd - als ouder kon je je daar feitelijk niet aan onttrekken - dat ze niet wilde dat haar eigen kinderen ooit nog werden voorgelogen en in sprookjes zouden gaan geloven. Dat betekende dus geen Sinterklaaslariekoek. Alleen dit voorbeeld geeft al aan dat het haar verboden zou moeten worden om ooit thuisonderwijs te geven.

Een andere goede reden om haar verhaal met grof zeezout te nemen is dat ze inmiddels zelf een praktijk is begonnen voor mensen die houden van zeer vage oplossingen voor hun klachten. Het gaat daarbij om het ontladen van beladen ervaringen die vooral opgebouwd worden tot ongeveer twintig jarige leeftijd. "Elke belading (blokkade) is een onderdeel van een polariteit; een plus en een min. Het observerend vermogen wordt ook wel het nulpunt genoemd vanuit de kwantum fysica. Er is daar geen tijd, afstand en ruimte, dat betekend (sic) dat we vanuit dat punt direct iets in beweging kunnen zetten."

Tsja, geef mij dan Sinterklaas maar, of een goede sociaal-realistische opvoeding. Hoewel je van dat laatste klaarblijkelijk wel hele vreemde blokkades krijgt. Daar is geen luchtbrug tegen opgewassen.

woensdag 17 februari 2010

BEURS

Het is weer zover: de Huishoudbeurs is deze week in volle hevigheid losgebarsten. Ik merk dat vooral op één manier: de extra tussenstop op station Rai, alwaar een kudde vrouwen op het perron staat te wachten om de trein te bestormen. Je herkent ze al van verre: ze hebben minstens vijf tassen bij zich van Kellogs, Zeeman, Digros, Lidl, Douglas, etc. En vaak nog een reiskoffer op wieltjes om al hun huishoudbeurstrofeeën in te kunnen vervoeren.

Deze Huishoudbeursgangers spreken Limburgse en Brabantse dialecten waarvan je hoopte dat ze reeds lang versteend waren. Aan de stemmen die het dialect voortbrengen kun je je niet onttrekken, omdat de Huishoudbeursganger doorgaans geen flauw benul heeft van de geldende etiquette in het Nederlandse treinvervoer. Men toont geen enkel respect voor de forens die zich, na een dag werken in het zweet des aanschijns, uitgeput en per trein naar moeder de vrouw of vader de man laat vervoeren. Geërgerde blikken hunnerzijds treft slechts hoon. In plaats van dat voornoemde dames buiten de spits gaan reizen, maar neen: thuis wacht het mannetje en ach ja, die kan natuurlijk niet voor zichzelf zorgen. Het wordt misschien wat laat, maar gekookt wordt er!

Deze Huishoudbeursgangers zijn meestal in groepjes van vier en völlig aufgeregnet na een dagje Rai met hun vriendinnen. Soms zijn ze zich merkbaar te buiten gegaan bij de bessenproeverij of iets dergelijks. Hun gekwaak en gelach is twee coupés ver te horen. Ze nemen ook een geur mee de coupé in alsof ze werkelijk alle parfums van de geurenstands hebben uitgeprobeerd. Als een hunner telefoons af gaat klinkt er een te luide en te foute ringtone, waarna de eigenaresse met te luide stem het thuis gebleven mannetje ten overstaan van al haar vriendinnen te kakken zet.

Gister zag ik een Huishoudbeursganger in de trein met een Zeemantas bij zich, met daarin een originele gele Zeeman-onderbroek. Die zat ze tot mijn grote verbazing en zonder gêne te bewonderen. En terecht bleek mij vandaag: deze slips hebben inmiddels de krant gehaald, want ze zijn vanwege hun totale onhipheid völlig überhip geworden! Het kan raar lopen met een slip...

Ach ja, denk nu niet dat ik mij in de trein zit te ergeren aan deze Huishoudbeursgangers . Ik gun ze heus wel hun jaarlijkse verzetje. Ik denk dat het voor de gemiddelde forens simpelweg niet te verkroppen is, zoveel misplaatste blijheid. Denk je ook eens in hun kleine leefwereldje in! Tussen ons gezwegen en gesproken: ik - en vele forensen met mij - zou ook dolgraag met een paar goede vrienden een dagje naar de Huishoudbeurs gaan. Maar je doet het niet he? Het blijft een taboe. Rest mij nog één vraag: welke partij moet ik eigenlijk stemmen als ik wil dat de intercity volgend jaar ten tijde van de huishoudbeurs niet meer stopt op station Rai?

maandag 15 februari 2010

KERK

We zitten te ontbijten in hotel Waanders te Staphorst. Gisteren hebben we de hele dag gewandeld, vandaag wordt het ook weer een lekkere dagje wandelen. Het is zondagochtend en we zitten aan het raam. Aan ons weinig uitgeslapen oog trekken vreemde kostgangers onzer lieven Heer voorbij. Op weg naar de ochtenddienst. Het is een soort folkloristische carnavalsoptocht, maar je kunt er donder op zeggen dat hier - in dit weekend van de carnaval - niets gevierd is. Nog geen teugel.

Ik heb wel een zeker beeld bij Staphorst, maar de werkelijkheid is toch weer anders. Klederdracht, het zal wel. Meisjes en jonge vrouwen met lange rokken: tuurlijk. Dat je jezelf, je familie, je dorp en de hele christenheid in het algemeen te schande maakt bij overspelig gedrag of seks voor het huwelijk: logisch. Ach ja, nog niet zo heel lang geleden werden hier onreine vrouwen op een boerenkar door het dorp gereden om bespot en beschimpt te worden. Het was een christen-fundamentalistische enclave. En dat is het nog steeds vertellen mij de verkiezingsborden: lijst 1: SGP, lijst 2: CU, lijst 3: CDA.

Als je al die mensen tijdens het ontbijt live voorbij ziet komen is dat toch best wel vreemd. Bijna iedereen fietst op een ouderwetse hoe-sterk-is-de-eenzame-fietser-fiets, vaak voorzien van kleurrijke huisvlijtig gehaakte jasbeschermers. Auto's rijden er niet of bij hoge uitzondering. Dat is nog steeds not done op zondag. De oudere vrouwen hebben eens soort zwarte regenponcho aan met drie knopen als kleine witte rechthoekige lijstjes. Daaronder een lange donkerblauwe rok. Mannen en vrouwen hebben vaak authentiek aandoende hoofddeksels op. Zo af en toe zie je bejaarde vrouwen met geruite theedoek met een gat waardoorheen het hoofd gestoken is. De jongedames hebben inderdaad lange rokken aan, zijn getooid met weinig modieuze staartkapsels en zijn zich niet te buiten gegaan aan massaal gebruik van make up. In klederdrachtelijke zin is er nog weinig veranderd.

Na het ontbijt gaan we op pad. De op zich mooie historische boerderijen aan de lange rechte hoofdstraat - de gemeenteweg - zijn voorzien van raamluiken en lijsten in de kleuren groen en blauw. Het lijkt er op alsof in Staphorst een prijsvraag is uitgeschreven wie de schreeuwendste kleurvariant kon vinden. Er wordt in deze vrome gemeenschap niet gevloekt, de gekozen combinaties blauw-groen doen dat zeker wel. Ik denk dat je er behoorlijk misselijk van wordt als je zondagochtend met een bonkend kater kerkwaarts gaat.

In het dorp zijn winkels die in dorpen van gelijke grootte al lang en breed verdwenen zijn. Een hoedenmaker, en brei-en haakwinkel, de Jacqueline huidstudio. Typografie en vormgeving van de uithangborden en inrichting van de etalages roepen nostalgische gevoelens op. Rond de hervormde kerk is het helemaal afgeladen met rijwielen. Binnen wordt vast hel en verdoemenis gepredikt. Ze zullen het wel verdienen... Voor de kerk staat een bordje waarop beleefd wordt gevraagd geen foto's te nemen van de kerkgangers. Het blijft toch gek: openluchtmusea zijn toch juist bedoeld om foto's te nemen?

BUUR

De flat is mijn klankkast... Ik zit op de bank. Van beneden klinken zoemende en bonkende geluiden, waarin met enige moeite een weinig hoogdravende melodie valt te onderscheiden. Dat moeten de onderburen van de onderburen zijn. De onderbuur hoor ik nooit. Zogenaamd volkse muziek stuitert met gemak twee verdiepingen omhoog.

Het is niet zo gek dat de onderburen van de onderburen volkse muziek draaien. Het zijn ook best volkse mensen. Een volks eenoudergezin, om het nader te preciseren. Moeder en zoon. Bijstandsmoeder en zoon, om het nader te preciseren. Zoon heeft een folderwijk. 's Ochtends kom ik ze geregeld tegen als ik mijn fiets uit de schuur haal. Moeder laat zoon uit, die op zijn fiets vertrekt . "Dag schat, doe je voorzichtig? Kusje!" "Ja-ha!"

Hoewel ik dan soms bijna door mevrouw heen moet lopen om er langs te kunnen, doet ze - ook bij een welgemeend 'Goeden morgen' - net alsof ze me niet ziet. Dat blijft bijzonder, mensen die een toch vrij essentieel hoofdstuk uit het Handboek Algemene Sociale Omgangsvormen volledig hebben gemist. Zoon kijkt in dit soort gevallen guitig naar me en laat merken dat hij sociaal meer valide is.

Zoon is een flinke brok aan het worden. Hij rookt sinds zijn twaalfde en heeft inmiddels een slordige 50 kilo overgewicht. Hij is 14 denk ik. Hij loopt schommelend, zoals de vrolijke ronde tekenfilmbeertjes op zijn gordijn zouden doen als ze tot leven zouden worden gewekt. Zijn ogen worden een beetje weggedrukt in zijn gezicht.

Het is een bijzondere familie, en dat is het. Onlangs kwam ik een behoofddoekte dame tegen in het trappenhuis, die voor mij de trap op ging. De deur van de onder-onderburen stond al uitnodigend open. De dame werd hartelijk verwelkomd, door het trappenhuis klonk: "Daar is de kleine Taliban!" Dat vonden ze een dusdanig goede vondst dat dit een paar keer hard herhaald werd. Iedereen - ook de dame met de hoofddoek - moest hier hartelijk om lachen. Nou ja, iedereen... ik voelde eerder enige gêne, maar dat zegt waarschijnlijk meer over mij dan over mijn onder-onderburen.

De dame stapte dapper langs de teddybeerjongen, die in de deuropening stond. Hij had alleen shorts aan, zodat alle kwabbigheden en vetrandjes goed zichtbaar waren. Ík voelde mij al tamelijk geïntimideerd door zijn postuur, laat staan een vrouw. En ja, met een hoofddoek nog wel... Wat moet je daar nou van denken?

Zou het de sociaal werker zijn geweest? Iemand van de schuldhulpverlening? De nieuwe vriendin van Teddy? De beste vriendin van de bijstandsmoeder? Zo zie je maar weer: dan woon je al jaren op zo'n flat en ken je je eigen flatgenoten niet. Het wordt tijd voor een buurtbarbecue!

zondag 14 februari 2010

SLEUTELKONING

Eindelijk is het dan zo ver: Sleutelkoning komt langs op de tuin om de deur van het tuinhuisje te openen en het slot te vervangen. Het is inmiddels ruim twee maanden geleden dat ik er achter kwam dat het slot kapot is. Sindsdien ben ik niet meer binnen geweest.

Al om kwart voor 9 ben ik er. Het vriest en de tuin is bedekt met sneeuw. De slotenmaker gaat in de aanval en neemt sleutel en slot flink onder handen. Ondanks gewrik en gebruik van hulpmiddelen is er geen beweging in de sleutel te krijgen. Dit een serieus geval. We zijn een half uur onderweg. Mijn voeten zijn inmiddels ijskoud.

Sleutelkoning zegt dat hij ook wel zo'n tuintje zou willen hebben. Lekker op een mooie zomeravond een biertje drinken met vrienden. Maar ja, dat is niet mogelijk voor een alleenstaande vader met drie kinderen, die 70 uur per week werkt. Hij is bij zijn eerste vrouw weggegaan nadat hij haar had betrapt met een andere man. Dat was het einde. 20 minuten later was hij vertrokken naar het ouderlijk huis. Een week of wat later werd daar aangebeld en bleek mevrouw de kinderen voor de deur te hebben achtergelaten. Sleutelkoning raakt op dreef. Zijn hart is een zeer ondiepe moordkuil.

De deur lijkt aan alle kanten gigantisch te klemmen. Zwaarder geschut wordt ingezet: een schop, schroevendraaiers, priemen, beitels. Een vlammenwerper wordt in stelling gebracht om de deur te ontdooien zodat de klemfactor vermindert. Het helpt niets. Twee schroevendraaiers zijn afgebroken, de schop is verbogen en de vlammenwerper is leeg. Ik moedig de slotenmaker aan door te zeggen dat een beetje schade best mag. Al een uur is sleutelmaker bezig met dom gesjor en getrek aan de deur. Ook mijn handen zijn inmiddels ijskoud.

Na een jaar op een kamer te hebben gewoond met zijn twee kinderen uit dat eerste huwelijk, verhuisde Sleutelkoning en trouwde hij met zijn jeugdliefde. Een kind was het logische gevolg van deze verbintenis. Hij werkte veels te veel, waardoor ook dit huwelijk roemloos strandde. Sleutelkoning filosofeert rustig verder. "En nu verdien ik eigenlijk mijn geld aan echtscheidingen. Elke keer weer kan je het slot vervangen. Het is eigenlijk onzin, want het houdt die mannen echt niet tegen."

Na een uur en vijftien minuten is Sleutelkoning nog niet noemenswaardig opgeschoten met het openen van de deur. Ik heb het nu bijna overal koud. Ik stel voor om te proberen via het raam naar binnen te gaan. Van binnenuit kan je vast veel beter tegen de deur gericht geweld uitoefenen. Het raam open krijgen is lastig - goed te weten dat inbrekers er een forse kluif aan hebben - maar lukt uiteindelijk wel. Ik klim door het raampje, verschaf me buikelings toegang tot het huisje en land in de gootsteen. In 5 minuten heb ik het slot los geschroefd. De deur gaat zonder problemen open en klemt gek genoeg niet noemenswaardig. Het is gelukt!

Sleutelkoning vervangt het slot (5 minuten werk). Zijn verhalenstroom is opgedroogd. De klus is geklaard. Er hoeft alleen nog te worden afgerekend. Dat valt niet mee. Voor het gedurende 75 minuten molesteren van een deur en zijn slot, het openen van een raam en het plaatsen van een slot betaal ik 195 euro. O ja, en dan vergeet ik nog een onderhoudende monoloog.

maandag 8 februari 2010

SCENARIO

Er staan mijn buurtje in Zuilen een hoop veranderingen te wachten de komende jaren. 80% van de woningen wordt gesloopt om plaats te maken voor nieuwe, en we krijgen een rotonde, een cultureel centrum en een heringericht plein. Mijn flat wordt niet gesloopt. De overige flats verkeren in nog slechtere staat.

Een belangrijk onderdeel van de folklore rond herinrichting en sloop vormt buurtinspraak. Buurtbewoners kunnen de opgetrommelde projectontwikkelaars, verkeerskundigen, woningbouwverenigingvertegenwoordigers, architecten en gemeenteambtenaren ruimtelijke ordening laten weten wat zij nu eigenlijk willen met hun buurt. Vorige week was ik aanwezig bij een avondje buurtinspraak in de Bethelkerk.

We zitten in de aula met een mannetje of 60 à 70 man. Ik ken er slechts twee van gezicht. Dit zijn blijkbaar niet de mensen die naar de Albert Heijn gaan of andere ‘ons soort plekken’. In het publiek zitten authentieke oud-Werkspoor-gastarbeiders en ook het soort Utrechters dat zelfgefabriceerde filtersigaretten rookt van Aldi-shag, wat zijn weerslag heeft op hun stemmen. Ze kopen hun kleren zo op het oog niet bij de Bijenkorf.

Het aanwezige publiek zit gedwee neer en wacht af wat er gaat gebeuren. Alles staat klaar: koffie en thee, een projector, een pittig vrouwtje met haar haar in een staart en een goedkoop mantelpakje aan, een wat schuchtere maar vriendelijke glimlachende man met warrig haar in zijn enige pak en zo nog een paar mensen. De presentatie begint. De pittige vrouw begint een verhaal, doorspekt met bedrijfseigen dialect dat de zaal soms danig in verwarring brengt. Ze vertelt, geïllustreerd met allerlei foto’s, over de historie van de wijk, die zeker tot de twaalfde eeuw terug gaat. Een cisterciënzerklooster, joepie! De mensen wier flat binnenkort gesloopt wordt lijken niet bijster geïnteresseerd, maar bijten dapper door deze zure appel heen.

Als deze introductie erg lang duurt vraagt een vrouw met brandweerstem wanneer dat dan gaat gebeuren, die hele sloop, ‘WANT DAT IS WAT DE MENSEN WILLEN WETEN! EN WANNEER KRIJGEN WIJ URGENTIE?’ (ze spreekt dat laatste woord uit alsof ze het zelf die middag nog heeft uitgevonden). Massale bijval is haar deel. Het wordt rumoerig in de zaal. Mensen laten hun emoties de vrije loop en slaan in plat Zuilens met baldadig plezier aan het kankeren (‘Weij worden nau al 10 joar oan het lijntsjie gehouwe’. ‘Noar ons luisturre zu niet’. ‘Die hele buurt hier verkankert’). Gelukkig heeft de woningbouwverenigingvertegenwoordiger zijn antwoord paraat. Het brandje wordt snel geblust. Je ziet dat hij vaker met het bijltje van gefrustreerde buurtbewoners heeft gehakt. Ze vormen binnen de kortste keren weer een heerlijk gedwee clubje.

De buurtbewoners worden vervolgens lekker gemaakt met de diverse scenario's. Een eerste indruk kan worden verkregen van hoe de buurt er uit gaat zien ná de operatie. Scenario's, daar kunnen ze wel wat van op dit soort avonden. 3D-projecties, maquettes, prachtige vogelvergezichten. De bomen en borders staan vol in bloei, de huizen zijn prachtig, er wandelen al mensen rond, compleet met schaduw en kinderwagen. Elk scenario is mooi.

De truc van de scenario’s begin ik inmiddels - na de nodige buurtinspraak van mijn kant - door te krijgen. Er worden er drie getoond die 1, 2 en 3 heten, en uiteindelijk wint het eerste scenario. Projectontwikkelaars, verkeerskundigen, woningbouwverenigingvertegenwoordigers, architecten en gemeenteambtenaren ruimtelijke ordening zijn daar eigenlijk allang uit, maar het is natuurlijk fijn als de buurt ook achter het plan staat. Hoe ze het doen, doen ze het, maar het eerste ontwerp wint.

Bij de bijeenkomst mag gestemd worden op een van de drie ontwerpen. Scenario twee lijkt me fantastisch: een groenzone zonder parkeergelegenheid voor mijn huis en het huizenblok waar ik op uitkijk wordt een meter of tien opgeschoven. Prachtig! Maar dat heb je met die vermaledijde democratie: je hebt er vaker last van dan goed voor je is. De buurt heeft beslist, scenario 1 wint, mijn geliefde scenario is van tafel! Ik heb mijn portie buurtinspraak wel weer gehad en verlaat onopvallend de bijeenkomst.