EILAND

Vanaf 15 februari is neef Yorick burgemeester van Vlieland. Gedurende drie maanden is hij bovendien de jongste burgemeester van Nederland. Dat vervult de hele familie met trots, ook al gaat het om de Nederlandse gemeente met de minste inwoners.

Het feit dat het om een eiland gaat - een Waddeneiland zelfs - maakt het bijzonder. Het heeft iets romantisch: vanaf de vuurtoren overziet de burgervader zijn grondgebied. Polders, duinen, ruigtes, dijken, huizen, sloten. Meeuwen spelen al vliegend tikkertje, voortgeduwd door de wind. Aan de einder grazen ganzen. In de verte stoempen drie fietsers tegen de wind in. Waar zijn domein ophoudt begint de zee. Op het vasteland, aan de overkant, aan gene zijde leven de anderen. De burgemeester zwaait vanaf de toren naar zijn 1141 onderdanen, waarbij zijn ambtsketen vrolijk rinkelt.

Dat is toch heel iets anders dan de baas zijn van een gemeente waarvan het onduidelijk is waar de grenzen liggen. Grenzen die bovendien zo poreus zijn als het maar zijn kan. Dat is op zo'n eiland wel even anders. Een eiland is vanuit strategisch oogpunt ideaal en goed verdedigbaar. En 20% van de beroepsbevolking van Vlieland is werkzaam bij defensie, dus aan alle voorwaarden voor een coup wordt voldaan.

Neef kennende kan ik mij wel een voorstelling maken van de plannen die hij met Vlieland heeft: een onafhankelijk op biologische-dynamische en socialistische leest geschoeid autarkisch eiland. Hoe het ook zij, van deze burgemeester gaan we zeker nog wat horen!

TREKDROP

Op tv hoorde ik vanavond de volgende aankondiging voor het SBS weer met Pieter Paulusma: 'Het weer wordt mede mogelijk gemaakt door Haribo trekdrop!' Trekdrop, ik moet gelijk denken aan de voetbalkantine van voetbalvereniging Brederodes te Vianen, waar je in de kantine voor 5 cent trekdrop kon kopen. Ik voetbalde zelf niet, maar ging er vaak heen om te kijken bij een vriendje. Na een hele wedstrijd te hebben gekeken en getrekdropt zat ik zo'n beetje tot aan mijn voorhoofd onder de zwarte vegen.

Het blijft toch raar: 'Het Weer wordt mede mogelijk gemaakt door Haribo trekdrop!' Alsof Haribo trekdrop een flinke bom geld heeft neergelegd voor de auteursrechten of een patent op Het Weer. Terwijl welbeschouwd Het Weer vooral mogelijk wordt gemaakt door God, in samenwerking met Allah, JHWH, Boeddha en al hun vrienden (deze namen in geheel willekeurige volgorde trouwens). Of wordt bedoeld dat Haribo dat 'mede' met hen doet? Dat lijkt me toch van grootheidswaanzin getuigen. Haribo maakt echt niet het verschil.

Ik kan me voorstellen dat Het Weer als tegenreactie op dit soort stupiditeiten af en toe een tornado, hagelbui of klimaatverandering organiseert. Om te laten zien dat Het Weer vooral wordt georganiseerd door Het Weer. Alleen vraag ik me dan af waar Het Weer vroeger zo kwaad over was. Want toen gebeurden er ook vreselijke dingen in weertechnisch opzicht. En werd Het Weer nog niet opgeëist door bijvoorbeeld Haribo Trekdrop.

Ik vraag me al helemaal af waar De Aarde nu onlangs zo kwaad over was. Deze aardbeving wordt mede mogelijk gemaakt door Haribo trekdrop?

Het Landelijk Bureau, deel 1

Een zesde voorpublicatie

De laatste werkdag van het jaar is aangebroken. Echt bevredigend is die niet verlopen voor Johan. Zijn te-doen-lijst heeft hij bij lange na niet kunnen afwerken. Volgend jaar beter, nu eerst drie weken vrij! In het scherm van zijn computer ziet hij de laatste mail oppoppen: 'U kunt nu uitloggen'. Hij sluit zijn computer af. Hij ruimt alle papieren op die rondslingeren op en rond zijn bureau. Zo is er in ieder geval rond Kerst sprake van een clean desk.

Johan hoopt dat het hem lukt de aankomende vrije weken niet zijn werkmail te gaan checken. Hij heeft zelfs al overwogen om ICT te vragen of het mogelijk is de instellingen te wijzigen, waardoor het sowieso onmogelijk wordt dat te doen. Maar dat ging hem net iets te ver.

Voor de laatste keer dit jaar ronselt hij collega's om mee te gaan naar de kroeg. Degenen die niet mee gaan wenst hij fijne feestdagen. Hij pakt zijn tas, doet zijn sjaal om en muts op, trekt zijn jas aan en gaat naar de kelder om zijn fiets te pakken. Op naar café De Utrechter, voor de laatste 'nog eentje dan!' van het jaar.

---

Het is 3 januari. Johan zit thuis achter de computer en logt in op zijn werkmail. Niet direct vanwege het werk zelf. Hij wil iets checken. Gisteren belde zijn hoofd, Joost, hem op tijdens het ontbijt met een vreselijk, onzalig bericht. Het is nog niet echt tot hem doorgedrongen. Hij gelooft het gewoon niet. Hij heeft het vast verkeerd begrepen. Heeft Joost überhaupt gebeld? Maar het is waar. Een mail bevestigt wat hij eigenlijk weet, maar diep van binnen ontkent. Een paar dagen later schrijft hij hierover:

Verlies in de ontkennende fase
als je hard genoeg ontkent
is het dan niet waar?
vroeger als kind lukte dat
zo nu en dan

Johan is blij dat hij nog de hele week vrij is. Om te doen wat hij moet doen als er zoiets gebeurt: bezig zijn, liefst lichamelijk. Schaatsen, wandelen, fietsen, denken, dingen op papier zetten.

In cadans over het ijs
het hoofd leeg
de wereld wit
ruimte voor herinnering
Maltezer hondje

---

Johan zit achterin in de kerk, omgeven door heel veel collega's en oud-collega's. Het is vreemd, maar ook erg troostend zo samen te zijn. Het is een grote redelijk moderne katholieke kerk. De ruimte straalt rust uit en ruimte. Het is er knap koud en de houten banken zijn hard. Hij had deze Spartaansheid niet verwacht in een katholieke kerk. Eerder prachtig gecapitonneerde kussentjes van rood fluweel en voetenstoofjes.

Het valt hem zwaar, de dienst. Hij probeert zich volledig los te mediteren: adem in, adem uit. Daarbij richt hij zich op een van de lampen, die aan een meterslang snoer aan het plafond hangt. De lamp zwaait zonder aanwijsbare reden, en alleen voor de goede ziener, heel lichtjes heen en weer. Johan ziet hierin een laatste, ietwat sinistere afscheidsgroet.

De sprekers spreken. Mooie woorden voor een mooi mens. Op sommige momenten krijgt hij het te kwaad en schiet vol. Bij de mooie herinneringen.

Kerststallen op kist. Hij had zich al afgevraagd hoe het moest met de collectie kerststallen. Zijn gedachten dwalen verder af. Hoe had hij het ook weer opgeschreven?

Wat is verdriet?
Is het een eeuwig pruttelende soep
die je dagelijks eet
en steeds weer bijvult
want hij mag niet op

een oersoep
steeds verder aangelengd
en zo nu en dan
ook na jaren
proef je de oorsprong er doorheen

---

Het is geweldig: Abba in de kerk, tot twee maal toe! Zou Abba het tegenwoordig gered hebben, in dit tijdperk van Youtube en MP3? Weinig kans, denkt Johan. Zijn gedachten gaan naar de vakantieweek, waar Riny mee naartoe was als begeleider. 's Avonds aan de picknicktafel, hilarische verhalen over het Eurovisiesongfestival. Met een enorme club vrienden en vriendinnen spraken ze af, waarbij iedereen een deelnemend land vertegenwoordigde, met alle verkleedpartijen van dien. Prachtig hoe hij daar over kon vertellen. Johan lag bijna letterlijk onder de picknicktafel van het lachen. Mooie herinneringen.

Contactpersoon
mailadres
mobiel
opschonen
of nog maar even wachten?

---

Als de deuren van de kerk open gaan en de kist naar buiten wordt gedragen, schijnen warme zonnestralen de ijskoude kerk in. Uitnodigend, alsof daar de hemel al begint.

Wees maar trots
levensgenieter
gezelligheidsdier
wat word jij gemist!

TAALPURIST

Taalpurist
Vaticaanser dan de Paus
Fundamentalist
der letteren en letters

Vanwege jou
drogen woorden op
als verf aan de kwast
van een versteende schilder

Taalpurist
mag het iets milder?

TV

In het televisieoverzicht in NRC Next valt me op dat een woord telkens terugkeert: Amerikaans. Amerikaanse film, Amerikaanse comedy, Amerikaanse serie... Zo heel af en toe staat er Nederlandse film of Britse politieserie, maar echt 95% is Amrikaans. Op zich is dat niet echt opzienbarend. American culture rulez all over the world en in alle respecten. De Amerikaanse manier van leven is bijna een begrip geworden. Maar als je er goed over nadenkt is het volslagen belachelijk. Waarom heeft een land waar slechts driehonderdmiljoen mensen wonen - nog geen 5% van de wereldbevolking - zo'n enorme monopoliepositie op film- en televisiegebied? In de EU wonen meer mensen, om maar te zwijgen over China en India.

Een paar jaar terug was ik in Warschau. Op de hotelkamer kon je genieten van echte Poolse televisie. Ook daar grossiert men in onbeduidende Amerikaanse series. De wijze waarop films in het Duits worden nagesynchroniseerd is bekend, in Polen pakken ze het heel anders aan. Ze doen daar niet aan nasynchronisatie in de letterlijke zin des woords. Er is daar één meneer die alle scripts van alle films en series heeft en ze voorleest als die film of serie wordt vertoond. Waarschijnlijk loopt het voorgelezene ongeveer gelijk met wat er daadwerkelijk in de film wordt gezegd. Iedere rol, man, vrouw, kind of hobbit, ze krijgen allemaal de warme donkere, haast bronstige stem van deze man. Ik stel me er een Walesa-achtig type bij voor, ruwe bolster, blanke pit en met snorgarantie.

De grap is dat wanneer een meisje in de film huilend zegt dat ze zo verdrietig is, de man - alsof hij een telefoonboek voorleest - namens het meisje iets dergelijks zegt in het Pools. Ook als er op de achtergrond duidelijk Amerikaans geschreeuw klinkt, bast de Poolse stemkunstenaar zonder enige stemverheffing Poolse woordjes die hetzelfde moeten beduiden. Op die manier is The Bold & the Beautiful echt een ontzettend leuke serie, zeker als je de Poolse meneer probeert na te doen.

De vreemdste vorm van nasynchronisatie vind ik toch die van pornofilms. Ik zag eens op tv een keurig stel veertigers, die zelf niet direct in aanmerking zouden komen om in zo'n film te acteren. Maar nasynchroniseren konden ze als de beste! Tussen duim en wijsvinger pakten ze een stukje wang vast dat ze op een neer bewogen, met allemaal soppige geluidjes tot gevolg. Tegelijkertijd konden ze dan tedere neukwoordjes prevelen, na verloop van tijd overgaand in wat minder subtiele kretologie. Soms klopten ze op een op het oog willekeurig lichaamsdeel (een arm vaak), waarschijnlijk precies in het ritme van De Liefde die ze nasynchroniseerden. Kopje koffie er bij, om half twee pauze en daarna weer lekker door met het nasynchroniseren. Nasynchronisator, een prachtbaan!

AMIGA

In Berlijn heb je een paar prima platenzaken waarvan je als vinyl'o'fiel heel blij wordt. Vlakbij de Gedächtsniskirche is er een en op de Kastanienallee zijn er twee, zo'n beetje tegenover elkaar. Bij een van die twee kocht ik in mei een geweldige bigband-elpee van Quincy Jones met opnames uit begin jaren '60. Misschien overbodig, maar Quincy Jones is de producer en arrangeur van de bestverkochte popplaat aller tijden: Thriller van Michael Jackson.

Op de hoes wordt Jones aangeprezen: als 'swingendste und vitalste Kraft des zeitgenössischen Jazz'. Dat klinkt toch prachtig! Ik was blij verrast toen de plaat een originele DDR-uitgave bleek te zijn van het label Amiga. Weliswaar een 'Übername von Phonogram BRD', maar gemaakt door het Volkseigene Betrieb Schallplatten Berlin, ergens eind zestiger jaren.

Ik ben dan toch benieuwd hoe dat indertijd ging. Was er een Volkskommission die bepaalde welke CD's er werden uitgebracht en welke niet? En wat zijn de criteria voor socialistisch verantwoorde jazz? En zijn die in de loop der tijd veranderd? Gelukkig is er al weer sinds enige tijd dat prachtige internet, dat ongetwijfeld ook in dit geval mijn vragen zal beantwoorden. Een webonderzoekje dus.

Een eerste bevinding is dat er Amiga-LP's te koop zijn via internet, en niet weinig ook! En ja hoor, er is een lemma voor Amiga in de Duitse Wikipedia waarmee ongetwijfeld alle vragen zullen worden beantwoord.

Je had et kunnen weten: het Ministerie voor Cultuur voerde een zekere Kulturpolitik en bepaalde welke platen mochten worden uitgegeven en welke niet. Het criteria was om de 'künstlerische Qualität mit bürgerlich-humanistischer bzw. sozialistischer Haltung zu vereinen'. Nou, daar valt Quincy Jones inderdaad wel onder ja.

Er zijn in het bestaan van de DDR duidelijke ontwikkelingen in de strengheid in de leer. Vanaf halverwege de zestiger jaren werd er westerse muziek onder licentie door Amiga uitgegeven. Beatles en Bob Dylan waren de eersten. In de zeventiger jaren werd de Kulturpolitik strenger, met als gevolg dat steeds minder westerse producten werden uitgebracht. Omdat de socialistische pophelden uit eigen land steeds minder populair werden, ging het aantal westerse uitgaven, waar wel vraag naar was, zo tegen 1980 weer omhoog. Alsof de markt in de goede oude tijd niets te vertellen had!
Na de Wende in ieder geval wel: Amiga bleek niet levensvatbaar en werd in 1994 met de hele collectie overgenomen door Sony-BMG.

De hoezen van alle Amiga-uitgaven werden gemaakt door VEB Gotha-Druck in maximaal vierkleurendruk. Voor de licentieuitgaven waren ze wel gebaseerd op de originele hoes, waarin zo af en toe een het regime onwelgevallig detail werd gewijzigd. En wat ook zo goed is: alle LP's hadden een eenheidsprijs van 16,10 DDR-Mark. Dat staat inderdaad ook op mijn plaat.

Dan nog even in de categorie weetjes: de best verkochte Amiga-plaat ooit (1,4 miljoen stuks) is Weihnachten in Familie met Frank Schöbel en - dat moet een DDR-artiestennaam zijn denk je dan, maar nee, het is toch echt een Spaanse Ossie - Aurora Lacasa. Prachtig basismateriaal voor een kerstkaart volgend jaar!