BROOD

Gisteren zag ik bij Pow News de PVV-er Richard de Mos van de fractie Den Haag. De goedlachse De Mos - een pitbullsmoking zou hem een stuk beter bij hem passen dan een echt pak - kreeg daar vragen over de actie tegen - jawel - allochtone broodgooiers. In Den Haag is er grote overlast van meeuwen - 'ongewenste bruine tapijtvloeren' - die wordt veroorzaakt doordat ze massaal gevoerd worden. Door allochtonen nog wel. En wat doe je om dat te voorkomen? Volgens het persbericht ga je dan natuurlijk extra surveilleren en torenhoge bestuurlijke boetes uitdelen.

Soms vraag je je werkelijk af of men bij de PVV nou zo slim is of zo dom. Als je in je persbericht met als titel 'PVV wil broodgooiers keihard aanpakken' durft te zeggen dat 'pas als iedereen zich houdt aan de regels van de stad, de broodnodige integratie verder bevorderd (zal) worden!', dan moet je ofwel gegrinnikt hebben toen je dat bedacht, ofwel het moet je niet eens opgevallen zijn. Maar de gedachte dat iedereen zich eerst netjes aan de regels moet houden en dat daarna pas de broodnodige integratie verder bevorderd zal worden: het is te stuitend voor woorden.

Wat niet in het persbericht staat maar wat gisteren bij monde van De Mos in Pow News werd gezegd: de verregaande hetze richt zich niet tegen allochtone broodgooiers. Nee, het gaat expliciet om islamitische broodgooiers die uit naam van de Koran het overgebleven brood uitdelen aan de dieren. De Mos heeft de Koran goed gelezen en weet dat daarin staat: Gij zult geen etenswaren weggooien.

Dat vind ik dan wel weer een interessant punt, voor zover dat natuurlijk echt zo is. De PVV ziet wel vaker dingen in de Koran staan waarvan geen moslim het bestaan vermoedde. In ieder geval zie ik hier bij de Vecht geregeld overduidelijk islamitische mannen met hele vuilniszakken brood de troep ganzen voederen. Broden tegelijk gaan het water in, ook wij in Zuilen hebben onze poepoverlast (tapijten, ik zeg het u!). Maar om daar torenhoge bestuurlijke boetes tegenaan te keilen en deze islamitische broodgooiers op voorhand uit te sluiten van zogenaamd broodnodige integratie: ik zou zeggen, laat iedereen oprotten uit Nederland die dit achterlijke standpunt onderschrijft.

FILOSOOF

In Nietzsche & Kant lezen de krant van Rob Wijnberg worden de grote thema's uit het nieuws van 2009 bezien met een filosofische bril. Het boek heeft als ondertitel Denkers van vroeger over de dilemma's van nu. Die dekt de lading aardig, met dien verstande dat er ook genoeg denkers van nu worden aangehaald en dat de dilemma's van nu (is 2009) vaak al weer behoorlijk van toen lijken te zijn: wie was Rita Verdonk ook weer, hoe was het ook weer vóór het gedoogkabinet Wilders, wat was het toch prachtig, het gevoel van hoop bij de verkiezing van Obama. Het mooie daarvan is dat je zo ziet dat uit het schier oneindige filosofische aanbod altijd wel iets te peuren valt waarmee de dilemma's van nu te verklaren zijn. En als het dan anders loopt, dan is er wel weer een filosoof die juist dáár een verklaring voor heeft.

Neemt niet weg dat het een verademing is het nieuws eens op deze manier geduid te zien, en niet op de hijgerige veroordelende kreterige manier die tegenwoordig zo in zwang is. Het analyseren van de achterliggende diepere gedachten - of de inconsequenties daarin - is veel mooier omdat het inzicht verschaft over hoe individuen of groepen oordelen of dingen doen vanuit een bepaald maatschappijbeeld en bepaalde visies.

Wijnberg, de jonge redacteur van NRC Next en van huis uit filosoof, bouwt het boek op rond thema's als vrijheid, waarheid & macht, identiteit en ongelijkheid. Bijdragen leveren de nodige eye openers op . Bijvoorbeeld over de onderhandelingen over het milieu tussen de grote wereldmachten. Het niet ondertekenen van het Kyoto-protocol door China en de VS is te verklaren als klassiek prisoner's dilemma: eigenbelang, gekoppeld aan misplaatste rationaliseringen leiden tot beslissingen die in ieders nadeel zijn.

De in het boek aangehaalde noties over terrorisme zijn weer zeer actueel met alle ontwikkelingen in de Arabische wereld. Terrorisme, het is maar net welk etiketje je er op plakt. Op de Verenigde Staten blijft dat etiketje in ieder geval niet plakken. Het aangehaalde onderzoek van Pape naar zelfmoordterroristen is veelzeggend. Hij concludeert dat bij 95% van hun aanslagen de motivatie is om moderne democratieën te dwingen om hun militaire troepen terug te trekken uit gebieden die door terroristen worden beschouwd als hun thuisland.

Andere interessante noties die in het boek aan bod komen zijn bijvoorbeeld dat solidariteit voortkomt uit egoïsme; dat je gelovigen nooit mag aanvallen op de onzin waarin ze geloven, terwijl ze zelf alle recht hebben om bijvoorbeeld evolutielastering te bedrijven; dat dieren rechten geven niet kan omdat ze zelf geen weet hebben van die rechten; dat mensenrechten ook maar een suf westers verzinsel is waar legio kanttekeningen bij te plaatsen zijn; dat de Commissie Gelijke Behandeling eigenlijk de Commissie Ongelijke Behandeling zou moeten heten.

Ik denk dat er een wereld te winnen valt als we aan de hand worden genomen door onze grote en minder grote filosofen. Ook de bepaling of iemand vluchteling is of niet lijkt me typisch iets voor filosofen, en zeker niet voor ambtenaren met een checklist.

HECHTING

Als ik het goed heb werd de ov-studentenkaart ingevoerd op 1 januari 1991. Tijdens een van de eerste colleges in dat jaar sprak de docent van dienst ons dan ook toe: "Jullie zijn de eerste groep geografen die gratis kan reizen: naar America, naar Zurich, naar de Krim! En dat allemaal dankzij de Nederlandse overheid! Geografen, maak er gebruik van!" Wij geografen hadden natuurlijk al lang door dat alledrie die plaatsen in Nederland liggen, en dat ze aldus gratis te bereizen waren. Maar de boodschap was helder: als geograaf moest je er op uit, naar plaatsen en regio's, om ze geografisch te duiden! Wij waren de eerste lichting die van dit Sonderangebot gebruik kon maken.

Ik woonde in die tijd in een heel gezellig studentenhuis met een oververtegenwoordiging aan Limburgers. Toen de ov-kaart net was ingevoerd was het natuurlijk uitproberen geblazen. We deden een wedstrijdje wie de dagelijkse boodschappen het verste weg deed. 's Ochtends ging je rustig in de trein zitten met een boekje naar Maastricht, Leeuwarden, Gulpen, Middelburg of noem het maar, daar ging je dan rustig een kopje koffie drinken om vervolgens inkopen te gaan doen bij de lokale supermarkt. Ten bewijze van waar je geweest was moest je eenmaal thuis de kassabon kunnen overleggen. Vijlen was mijn record.

In die eerste maand waren er ook treinfeesten op de nachttreinroute van Rotterdam via Schiphol naar Utrecht. In de rokerscoupés zat het barstensvol drinkende en blowende studenten die in plassen bier dansten rond meegebrachte ghettoblasters die bijkans stuiterden van de herrie die ze uitbraakten. Ondertussen lagen er mensen te pitten in de babagerekken. De ov-kaart maakte prachtige dingen mogelijk. Je was vrij te gaan en te staan waar je wilde, ook om vier uur 's nachts!

Wat ik ook vaak deed was vanuit Utrecht 's ochtends naar Zandvoort, waar je dan een flink stuk strand nam en door de duinen terugliep, zodat je lekker uitgewaaid - dat was soms hard nodig - op het middagcollege arriveerde. Heerlijk! Ook een goed moment voor retrospectie en introspectie, zo'n strandwandeling, bijvoorbeeld over stukgelopen relaties en van die dingen.

Op een van die tochten kwam naast mij een man meelopen, die amechtig probeerde mijn hoge tempo bij te benen om, daardoor behoorlijk buiten adem, een gesprek aan te knopen. Daar was ik niet van gediend. Ik was hier om uit te waaien en de kop te legen, niet om met wildvreemden te gaan ouwehoeren over dingen in het algemeen. Dus deed ik er nog een tandje bij, maar Meeloper klampte aan en deed dat ook. Hij probeerde een gesprek op gang te brengen, ik sprak niet in volzinnen terug maar volstond met woordeloze klanken als hmm-hmm. Het was best een sympathiek mannetje eigenlijk, hij was de goedheid zelve, zonder dat het dat irritante had wat gelovigen kunnen hebben. Hij hield kippen, dat was helemaal zijn ding. Hij was ook niet gek of zo, althans niet op een verkeerde manier. En hij bood me chocola aan, dat sprak ook in zijn voordeel. Van de reep bewaarde hij het netjes glad gestreken aluminiumfolie - dat deed ie altijd - en dat bracht ie dan weg als er een redelijk stapeltje was, waar naartoe weet ik niet. Hij was gescheiden afval-expert en buitengewoon hardnekkig aanklamper. Ik gaf het op en vertraagde mijn tempo, zodat Meeloper rustig kon meelopen en op adem kon komen. Ik begon nu ook echt mee te doen aan het gesprek.

Meeloper was net geopereerd aan kanker aan zijn darmen of prostaat - ik weet dat het onder de gordel was, maar wat het was? Hij vertelde daar in geuren en kleuren over. Zijn vrouw was ook nog bij hem weggegaan. Die had het niet zo op kanker. Hij was er bijzonder dapper mee omgegaan, dat moet worden gezegd.

Bij het 'keerpunt' moesten we een stukje behoorlijk stijl klimmen, in het rulle mulle zand tegen het duin op. Ik liep zonder problemen het duin op, Meeloper bleef achter. Hij schuifelde heel voorzichtig omhoog, voetje voor voetje. Ik ging terug om hem te helpen. Het bleek dat hij bang was dat de hechtingen losgetrokken zouden worden door de rare bewegingen en inspanningen bij de beklimming. Ik kreeg allemaal enge beelden voor mijn ogen van gapende wonden die nog met een paar draadjes verbonden waren. Ik gaf hem een kontje en begeleidde hem heel voorzichtig naar boven. Ik had ineens ook enige wroeging over mijn marstempo waarmee ik hem van me af had proberen te schudden. Bij het afscheid nemen op station Zandvoort moest ik wegkijken om mijn vochtige oogjes niet te tonen. Ach, het had ook best een zandkorrel of de zeewind kunnen zijn.