ZWERF

Geen volk is beter terug te herkennen in zijn zwervers dan de Japanners. Eigenlijk zijn het overigens niet eens zwervers maar daklozen. Ze zijn vrij honkvast, van zwerven is geen sprake. We kijken vanuit het hotel uit op een park, met daarachter het imposante regeringsgebouw en andere wolkenkrabbers die worden bevolkt door de werkmieren. In Tokio sterft het van dat soort zakenlui. Ze hebben banen waarvan ik geen flauw benul heb wat ze in godsnaam behelzen. In ieder geval maken ze lange dagen, is het stressvol werk en verdient het goed. Totdat ze de stress niet meer aankunnen, er aan onderdoor gaan en erachter komen dat er toch niet zo'n goede achtervang is voor losers.

Het park biedt onderdak aan tientallen daklozen – waarvan sommige vast ooit zo´n vette baan hadden – die er een soort occupy-achtig kamp van hebben gemaakt. Opvallend is dat het niets te maken heeft met de zwervers die we in Nederland gewend zijn. Alcoholisten, dronkenlappen, verslonst, goor, zwalkend over straat. Wij hebben daar nachtopvang voor, en dat is maar goed ook, want onze zwervers zijn - gehospitaliseerd? - niet in staat voor zichzelf te zorgen. In Japan kunnen ze dat prima. Althans deze.

Het blijft een maf gezicht. In het park is een toiletgebouwtje en er zijn wat fonteintjes waaruit de daklozen water halen om de was in te doen. De schone was hangt netjes aan de lijn te drogen. Verderop zitten daklozen rond hun tentenkampje, waar ze van alles en nog wat verzamelen. Maar alles is netjes bijeen gebonden, het ziet er keurig netjes uit. De blaadjes worden weggeveegd, rommel opgeruimd. Ze lezen ook graag een boek en gedragen zich zeer rustig en bescheiden. Er wordt oook netjes voor de daklozen gezorgd. Dagelijks worden in het park soep en dekens uitgedeeld.

Onder een viaduct, waar onafzienbare stromen auto's en mensen onderdoor gaan, maken daklozen een dak van karton. Het is sowieso al overdekt want ze zitten onder een viaduct. Maar voor hun privacy en tegen de tocht plakken ze elke avond weer hun slaapdoos met tape in elkaar. Op een van de dozen ligt zelfs een veger en blik. Elders staat netjes een paar laarzen naast de doos. 's Ochtends wordt de doos weer uit elkaar gehaald en de delen worden netjes opgestapeld en vastgebonden. Op diverse plaatsen zie je de bezittingen van de daklozen staan, vaak op karretjes. Soms zelfs met radiootje er bij. Ze hebben nog behoorlijk wat bezittingen. Iedereen vindt het de normaalste zaak van de wereld, zo lijkt het. Ik zag ook nog een zwerver die liggend in en slaapzak tussen zijn schamele bezittingen een telefoongesprek voerde met een niet onhippe mobiel.

Tokio is gebouwd op twee breukzones. De stad is al eens volledig in puin geaardbeefd. En dat gaat ook zeker weer gebeuren, alleen is niet duidelijk wanneer. De Japanners zijn inmiddels bijzonder goed in aardbevingproof bouwen, maar dat wil niet zeggen dat er bij een stevige beving niets gebeurt. Dat wordt nog wat als die megalomane wolkenkrabbers het niet toch niet blijken aan te kunnen. De enigen die niets te vrezen hebben voor de aardbeving zijn de daklozen in het park. Noot: op Nieuwjaarsdag was er een aardbeving van 7 op de schaal van Richter, 500 km ten oosten van Tokio. Toen had ik dit al geschreven. Er was weinig van te merken, alleen ging het toiletgebouwtje waar ik op dat moment bezig was enigszins heen en weer. Maar hopen dat het hierbij blijft dus.