Onlangs werd bekend dat de toestand in Fukushima, Japan, veel ernstiger was dan werd aangenomen. De aardbeving en tsunami van 11 maart 2011 leken een kettingreactie teweeg te brengen die zijn weerga niet kent in kernrampenland. Men was al bezig met plannen voor de evacuatie van Tokio. Ik ben bijzonder benieuwd hoe je dat doet, een stad met zo'n 30 miljoen inwoners evacueren. Als de NS echt een slechte dag heeft dan zie je verontrustende beelden van gestrande reizigers die zij aan zij op stretchers in de Jaarbeurshal liggen. Stel je voor, dat maal 10 miljoen!
Ik heb me voor mijn reis naar Japan nauwelijks ingelezen. Ik heb links en rechts wat verhalen gehoord en tips gekregen van mensen die er waren geweest en zelfs van een raszuivere Japanse. Natuurlijk ben ik bekend met rare Japanse fenomenen als kamikaze en hara kiri, ik weet dat Japanners kicken op extreem kinderachtig of extreem gewelddadig en dat ze ultra-sadistische banana splitgrappen hilarisch vinden. Kortom: ik had wel een beeld.
Maar dat beeld werd niet bevestigd. Oké, Japanners zijn in sommige opzichten een beetje raar. Ze kijken elkaar niet aan, wat heel maf is als westerling. En de af en toe extreem onderdanige houding is ook vreemd, evenals de manier waarop men elkaar begroet. Het maken van een tosti of het zetten van koffie is voor Japanners een welhaast rituele handeling. Maar al dit 'vreemd' legde ik voor mijzelf uit als iets positiefs: in Japan heeft men nog respect voor elkaar, in Japan weet men zich tenminste te gedragen in de openbare ruimte, in Japan worden de dingen - of het nu koffiezetten of een tempura bakken is - met zorg, rust en aandacht uitgevoerd, in Japan kleden de mensen zich netjes, enzovoorts.
In de Trouw verschenen afgelopen weken verschillende interessante artikelen van Sybilla Claus, de vrouw ter plaatse in Japan. Zij schreef ernstig verontrustende artikelen waardoor ik mijn beeld van Japan met terugwerkende kracht toch een beetje dom of op zijn minst westers etnocentrisch vond.
Een artikel ging over het liefdesleven van Japanners, en dan vooral het ontbreken daarvan. Relaties aanknopen vinden ze ingewikkeld nadat eeuwenlang relatie-gen is gedegenereerd door gearrangeerde huwelijken. Vrouwen willen rijke mannen, mannen willen geen gezeur en verliezen zich in workaholism. Want dat hoort, dat is ook cultuur. Het resultaat: de geboortecijfers liggen inmiddels zo laag dat vergrijzing in Japan een gigantisch probleem wordt. Porno en prostitutie zijn booming business.
Wat ik ook opvallend vond was dat Japanners als voornaamste voorbehoedsmiddelen onthouding, het condoom en abortus kennen. Slechts 2% van de vrouwen gebruikt de pil: de pil is voor hoeren. "Een door mannen gedomineerde samenleving geeft de voorkeur aan een door mannen beheerst voorbehoedmiddel" heet dat. Tsja, en dat op Vrouwendag...
Gisteren stond er weer een verhaal in de krant over zogenaamde hikikomori: degenen die niet mee kunnen in de Japanse ratrace van werk en collectiviteit. Die geen zin hebben gepest te worden in een land waar dat toch echt je eigen schuld is en een schande bovendien. Die zich terugtrekken op hun kamertje achter de computer, maar wel blijven wonen bij hun ouders, waarmee ze op voet van oorlog verkeren, want geen baan betekent in Japan geen woning. Dat ze op voet van oorlog verkeren met hun ouder (in casu: hun moeder) is ook niet gek. De opvoedpraktijken zijn ook extreem, en in ieder geval niet extreem liefdevol. Je kunt de opvoeding net zo goed overlaten aan een robot is de mening van menig hikikomori.
Het is duidelijk: je te veel verdiepen in een land kun je beter niet doen. Want dan verandert elk land in waar wij Hollanders heel wat van kunnen leren in een land van hikikimori's en mizuko's.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten