SCENARIO

Er staan mijn buurtje in Zuilen een hoop veranderingen te wachten de komende jaren. 80% van de woningen wordt gesloopt om plaats te maken voor nieuwe, en we krijgen een rotonde, een cultureel centrum en een heringericht plein. Mijn flat wordt niet gesloopt. De overige flats verkeren in nog slechtere staat.

Een belangrijk onderdeel van de folklore rond herinrichting en sloop vormt buurtinspraak. Buurtbewoners kunnen de opgetrommelde projectontwikkelaars, verkeerskundigen, woningbouwverenigingvertegenwoordigers, architecten en gemeenteambtenaren ruimtelijke ordening laten weten wat zij nu eigenlijk willen met hun buurt. Vorige week was ik aanwezig bij een avondje buurtinspraak in de Bethelkerk.

We zitten in de aula met een mannetje of 60 à 70 man. Ik ken er slechts twee van gezicht. Dit zijn blijkbaar niet de mensen die naar de Albert Heijn gaan of andere ‘ons soort plekken’. In het publiek zitten authentieke oud-Werkspoor-gastarbeiders en ook het soort Utrechters dat zelfgefabriceerde filtersigaretten rookt van Aldi-shag, wat zijn weerslag heeft op hun stemmen. Ze kopen hun kleren zo op het oog niet bij de Bijenkorf.

Het aanwezige publiek zit gedwee neer en wacht af wat er gaat gebeuren. Alles staat klaar: koffie en thee, een projector, een pittig vrouwtje met haar haar in een staart en een goedkoop mantelpakje aan, een wat schuchtere maar vriendelijke glimlachende man met warrig haar in zijn enige pak en zo nog een paar mensen. De presentatie begint. De pittige vrouw begint een verhaal, doorspekt met bedrijfseigen dialect dat de zaal soms danig in verwarring brengt. Ze vertelt, geïllustreerd met allerlei foto’s, over de historie van de wijk, die zeker tot de twaalfde eeuw terug gaat. Een cisterciënzerklooster, joepie! De mensen wier flat binnenkort gesloopt wordt lijken niet bijster geïnteresseerd, maar bijten dapper door deze zure appel heen.

Als deze introductie erg lang duurt vraagt een vrouw met brandweerstem wanneer dat dan gaat gebeuren, die hele sloop, ‘WANT DAT IS WAT DE MENSEN WILLEN WETEN! EN WANNEER KRIJGEN WIJ URGENTIE?’ (ze spreekt dat laatste woord uit alsof ze het zelf die middag nog heeft uitgevonden). Massale bijval is haar deel. Het wordt rumoerig in de zaal. Mensen laten hun emoties de vrije loop en slaan in plat Zuilens met baldadig plezier aan het kankeren (‘Weij worden nau al 10 joar oan het lijntsjie gehouwe’. ‘Noar ons luisturre zu niet’. ‘Die hele buurt hier verkankert’). Gelukkig heeft de woningbouwverenigingvertegenwoordiger zijn antwoord paraat. Het brandje wordt snel geblust. Je ziet dat hij vaker met het bijltje van gefrustreerde buurtbewoners heeft gehakt. Ze vormen binnen de kortste keren weer een heerlijk gedwee clubje.

De buurtbewoners worden vervolgens lekker gemaakt met de diverse scenario's. Een eerste indruk kan worden verkregen van hoe de buurt er uit gaat zien ná de operatie. Scenario's, daar kunnen ze wel wat van op dit soort avonden. 3D-projecties, maquettes, prachtige vogelvergezichten. De bomen en borders staan vol in bloei, de huizen zijn prachtig, er wandelen al mensen rond, compleet met schaduw en kinderwagen. Elk scenario is mooi.

De truc van de scenario’s begin ik inmiddels - na de nodige buurtinspraak van mijn kant - door te krijgen. Er worden er drie getoond die 1, 2 en 3 heten, en uiteindelijk wint het eerste scenario. Projectontwikkelaars, verkeerskundigen, woningbouwverenigingvertegenwoordigers, architecten en gemeenteambtenaren ruimtelijke ordening zijn daar eigenlijk allang uit, maar het is natuurlijk fijn als de buurt ook achter het plan staat. Hoe ze het doen, doen ze het, maar het eerste ontwerp wint.

Bij de bijeenkomst mag gestemd worden op een van de drie ontwerpen. Scenario twee lijkt me fantastisch: een groenzone zonder parkeergelegenheid voor mijn huis en het huizenblok waar ik op uitkijk wordt een meter of tien opgeschoven. Prachtig! Maar dat heb je met die vermaledijde democratie: je hebt er vaker last van dan goed voor je is. De buurt heeft beslist, scenario 1 wint, mijn geliefde scenario is van tafel! Ik heb mijn portie buurtinspraak wel weer gehad en verlaat onopvallend de bijeenkomst.