PRAKTIJK

Een jaar of tien geleden verleende ik wat hand- en spandiensten bij een Europees project met als onderwerp de integratie vluchtelingen. Doel was om uit alle verschillende ervaringen zogenaamde good practices on integration te formuleren. In welk land hebben ze een goed werkend systeem voor de huisvesting van vluchtelingen? Waar hebben ze slimme oplossingen voor begeleiding van vluchtelingen naar werk? Waar zijn er mooie projecten gericht op sociaal-culturele participatie? Er werd ook gekeken of de ervaringen uitwisselbaar waren, anders was het geen good practice.

Het was een erg interessant project. Hoogtepunt was het afsluitende congres waarbij alle deelnemende organisaties aanwezig waren. Ook tientallen vluchtelingen uit alle deelnemende landen waren van de partij. De vluchtelingen spraken over hun ervaringen uit hun dagelijkse praktijk. Zo konden alle opgetrommelde deskundigen uit de eerste hand horen hoe in diverse Europese landen alles rond een bepaald thema was geregeld. In veel landen was er overigens bijzonder weinig geregeld, zeker als je meer richting Middellandse Zee kwam.

Voor mij was dat congres de eerste keer dat ik live vluchtelingen tegenkwam. Er waren hele bijzondere mensen bij. Overlevers die ondanks - dankzij? - alles wat ze hadden meegemaakt een groot enthousiasme en een ongekende gedrevenheid aan de dag legden. Er was bijvoorbeeld een bijzonder slimme Somalische vrouw uit Italië met een enorme hoeveelheid hutkoffers bij zich, en een stuk of zes kinderen waar ze blijkbaar geen opvang voor had kunnen regelen. Echt een fantastische vrouw, zoals ze haar vaak bar slechte ervaringen uiteen zette, zonder iets of iemand te veroordelen. Haar koffers hebben we de volgende dag kilometers over de onverharde wegen naar het terrein moeten sjouwen waar de Onbegrensde Ontmoeting plaatsvond, een groot festival voor vluchtelingen. Het moet er mooi hebben uitgezien: drie van die sliertige Hollandse mannen met een grote koffer op het hoofd, gevolgd door een stevige Somalische vrouw in vrolijk gekleurde jurk, met een sliert kinderen er achteraan.

Er was ook een Angolese jongeman die ergens rond de poolcirkel in Zweden terecht was gekomen. Hij was daar de enige zwarte in de wijde omgeving, maar had het er prima naar zijn zin. Hij was dol op de Zweedse vrouwen, en zij op hem. Zelfs de lange maanden zonder zonlicht konden hem niet klein krijgen. Ik kan me het beeld helemaal voorstellen: een bijna twee meter lange basketbalneger die daar in een klein stadje blijmoedig door de geselende sneeuw loopt, slechts verlicht door een eenzame lantaarnpaal.

's Avonds zaten we na te borrelen met een flink aantal vluchtelingen van all over the world. Een stateloze Palestijn - ik kon en kan me er nog steeds niets bij voorstellen. Een Bosniër, een Rus, een Sierra Leonees. Toen de bar gesloten was bleek een Iraanse man - wat een held! - diverse flessen sterke drank bij zich te hebben. En ik altijd maar denken dat mensen uit dat soort landen niet mochten drinken... De gesprekken die we daarna gevoerd hebben zijn waarschijnlijk heel diep geweest, maar ik kan er helaas geen verslag van doen. Maar geïntegreerd hebben we.

Ik moest aan dat project good practices on integration denken toen ik onlangs op de tuin werd uitgenodigd voor thee met baklava. Een mannetje of twintig had zich verzameld in de tuin van een Turkse familie. De helft van de aanwezigen was Turks, de andere helft Nederlands. Er werd muntthee geschonken uit een samowaar die op houtskool gestookt werd. Er waren twee gigantische schalen baklava en nog veel meer zoetigheid.

Een volkstuinencomplex is een serieuze good practice on integration. Want waar spreek je nou een Turk die hier als gastarbeider is gekomen in de tijd dat een brief naar zijn gezin in Oost-Turkije vijf weken onderweg was? Of een Turk die problemen heeft omdat hij een enorme binge-drinker is? Waar krijg je van je Koerdische buren een heerlijk stukje kip van de barbecue? Waar zing je met je tuingenoten Turkse verjaardagsliedjes voor het jarige zoontje van Imael? Juist: op de volkstuin!

Daarom mijn advies: laat 1000 bloemen bloeien ter meerdere eer en glorie aan de verbondenheid der volken: ieder AZC zijn eigen volkstuin! Want waar samen getuinierd wordt daar komen de mensen elkaar nader.